Vasilije Petrović Njegoš

• „sloveno-srpskoga trona egzarh“ (potpis pisma crnogorskog vladike Vasilija Petrovića od 27. oktobra 1751. godine)

• „userdje..černogorskago slavenoserbskago naroda [..] to bij podlinio v nevolju popalis, jakože i protčaja Serbija..“ (pismo kolegiji inostranih djela vladike Vasilija Petrovića od 21. januara 1753. godine)

• „..smireni pastir...černogorskago serboslavjanskago naroda..“ (molba crnogorskog mitropolita Vasilija Petrovića Rusiji od 20. februara 1753. godine)

• „..već okrestije slavenoserbskije narodi.“ (pismo crnogorskog mitropolita Vasilija Petrovića ruskom kancelaru Aleksiju Petroviću Bestuževu Rjuminu od 22. aprila 1753. godine)

• 1754. godine, u Moskvi, o Crnoj Gori:

„Za velike grijehove naše, a osobito za ubistvo mladoga cara Uroša, Bog se je razgnjevio i dopuštio te su Turci zavladali gotovo cijelim srpskijem carstvom...

..Crna Gora naseljena je većinom doseljenicima, koji u ove gore dobježaše poslije propasti carstva srpskoga. Svako takvo pleme pamti i svoga rodonačelnika koji se je preselio u Crnu Goru; svako pleme ima, u narodnom predanju, svoju istoriju; svako priča kad su se doselili u Crnu Goru njegovi stari, ko su oni bili, odakle su se doselili itd. Privešću nekoliko primjera. Njeguši na pr. pričaju kako su ispod Njegoša planine, iz Hercegovine, došla dva brata - ERak i Raič, pa se naselili u Njeguše od kojijeh se je i prozvalo mjesto Njeguši, a od ova dva brata postala su dva jaka sela: Erakovići i Raičevići...

..Pri izbranju knjaza Lazara za cara srpskoga, bili su svi srpske velmože, osim zetskoga i crnogorskoga ercoga, koji je u to vrijeme bio Balša sin Stracimirov, koji je naslijedio ercogstvo, poslije Jovana I ervoga, koji je proizlazio od familije knjaza Vukana, Simeona Nemanje sina, i zvao se Jovan I Crnojević...

Balša, kojega sam prije spomenuo, došao je na Kosovo treći dan poslije one nesrećne bitke koja se je dogodila godine 6897 od stvorenja svijeta, od rođenja Hristova 1389 junija 15. Balša je bio odveć žalostan što nije stigao da bude na boju na Kosovu..“

Za sebe govori da je „stupio u političku i bratsku svezu sa okolnijema Crnoj Gori srpskijema plemenima. On je stupio u bratsku svezu sa Srbima Boka kotorske, nekijema plemenima Hercegovine, sa junačkijema Brđanima, pa i sa nekijema plemenima od Arbanije...

..Odmah kad su glavari okolnih srpskih plemena primili ovu knjigu od vladike i glavara crnogorskijeg, skočili su na noge junačke te počeli vojsku okupljati, da hitaju pomoć u Crnoj Gori, svojoj uzdanici, na koju gledahu svi Srbi kao na zemlju odakle će im zasijati sunce, kao na svjetilnik koji im svijetljaše u tami, koja bješe pokrila srpske zemlje, i kaževaše im da još nije sve nebo srpsko pokriveno tamom, da nije sve sunce srpsko oblak pritisnuo, no da ima još na nebu srpskome jedna svijetla točka koja svemu srpskome narodu ulivaše zračak nadežde na opšte narodno oslobođenje. Braća se braći bratski odazvaše i pritekoše im u pomoć u muci i nevolji ljutoj..“

• „Vidite braćo i komšije i krajičnici, kako dohode glasovi, da ide vezir bosanski s velikom vojskom na nas...Zato ve, braćo, molimo, nemojte da se izdamo, no zajedno da krv prolijevamo za vjeru hristijansku i za čestiti krst, za crkve i za svoje otečestvo...Sad, braćo, da vidimo svakog krajičnika, koji drže poštenje, kako je vazda bilo proglašeno po svemu svijetu od srpske ruke, nemojte se umalo osramotiti i staro poštenje izgubit i sami sebe razurit, i zlotvoru se u ruke predat, i ovu ni knjigu otpišite što najrprije možete da znamo hoćemo da se u vas pouzdat, i žudimo vam svako dobro i poštenje.“ (sjednica Crnogorskog zbora, Obzovica, Crna Gora, 12. septembar 1755. Poslanica Bokeljima vladike Vasilija)

• „Od našega slavnoga carstva serbskoga.“ (mitropolit Sava & mitropolit Vasilije & crnogorski glavari, kraj u pismu mletačkom duždu, 3. januar 1757. godine)

• „Od vremena stare gospode serbske, a najposlije od g-dna Ivana Černojeviča, kako je ostavljen amanet njihov...I prošle godine bješe se narod vojeni černogorski podiga vojenoju rukoju iskat oni amanat ot zemlje i asprih one naše stare gospode serbske [..] ..ištemo od vaše visoko počtene Republike pomoć da učinite našoj cerkvi i narodu černogorskomu jednom sumom ot asrpih, kako Serbi Serbima i svojijema susjedima..“ (mitropoliti černogorski, i primorski i skenderiski Sava i Vasilije Petrović, pismo raguzinskom knezu. Cetinje. 1. septembar 1763. godine)

• „Vi ste, Turci, uzeli Crnogorcima i ostalim Srbima Carstvo, prostrane zemlje i gradove, šta hoćete od nas koji živimo u ovim gorama.“ (odgovor vladike Vasilija Turcima koji su zahtjevali da Crna Gora plati harač 1765. godine)

• Na srpski prijesto je došao Grk, imenovan od strane turskog sultana „..bez izbora arhijerejskog...“ koji „..arhijereje srpske izbacuje i progoni i razgoni..“ (pismo vladike Vasilija Petrovića ruskom poslaniku u Carigradu Alekseju Obreskovu povodom zaštite Carove srpskog naroda i pravoslavlja)

• Vladika Vasilije zapisuje pjesmu „Oda Nemanji“:

„Serbski sveti kralji vastanite,
Caru Hristu molbu satvorite,
Muhamedsku vjeru izložite,
Ot vašego otečestva iždenite!
Hristijanskom caru pomognite,
Otčestvo vaše obnovite!
Ahrijereji serpski ne lezite,
No vsu nošt Boga molite,
Carstvo serpsko paki vastaviti,
Pravdoju i blagočestivijim proslaviti!“